سفارش تبلیغ
صبا ویژن

چگونه صنایع دستی را در ایران ارتقا دهیم

ارتقای جایگاه صنایع دستی در ایران بسیار حائز اهمیت است، زیرا صنایع دستی راهی برای شناساندن فرهنگ ایرانی و ارزش های آن به کشورهای دیگر است و همچنین در کسب ارز برای کشور بسیار موثر است باتوجه به اینکه تولید و ارتقای صنایع دستی در چندسال اخیر رو به افت بوده است و هنرمندان این حوزه را با مشکل روبر کرده ما در این مقاله از فروشگاه صنایع دستی تک آرینا به بررسی این موضوع پرداخته ایم و ابتدا به بررسی مشکلات و موانع موجود در این زمینه پرداخته ایم و در نهایت راهکارهایی را برای توسعه و ارتقای وضعیت صنایع دستی آغاز کرده ایم.

وضعیت صنایع دستی در ایران

صنایع دستی نیز جزو صنایع کوچکتر و پرسرعت تولید محسوب می شود و اهمیت آن در برنامه های سوم، چهارم و پنجم توسعه مورد تاکید قرار گرفته است و متاسفانه در برنامه ریزان اقتصادی حداقل به آن توجه شده است. اقتصاد هنرهای سنتی و صنایع دستی، که گاهی این منطقه را فراموش می کنند.

عدم شناخت ما با هنرهای صنایع دستی و مزایای آنها یکی از دلایل افت این صنعت بوده به همین دلیل برای توسعه این صنعت نیاز است که برنامه ریزی های بزرگی انجام شود. بع عنوان مثال ندانستن قیمت کیف های گلدوزی شده و زیورالات و یا لباس های سوزن دوزی شده و حتی ندانستن ارزش آنها سبب می شود از این صنعت بیش از پیش دور شویم.

زمانیکه با مزایای این صنعت آشنا شویم مسئولان لازم است که از راه های مختلف به رفع مشکل رسیدگی کنند.. مانند ایجاد مراکز صنایع دستی در سطح دانشگاه، افزایش اعتبارات آموزشی، بیمه صنعتگران، بازاریابی و حتی استفاده عملی از محصولات در محل کار و منزل برای تقویت آن و نجات هنرهای سنتی و صنایع دستی نیازمند یک مدیریت درست است .

 موانع توسعه دادن صنایع دستی

چند هزار سال تمدنایران نمایانگر فراوانی و تنوع صنایع دستی در این کشور است که زمانی صنعت اصلی بوده است. در این سرزمین مورد توجه قرار گرفت، اما آیا همچنان می توان آن را یک صنعت در کشور نامید؟

دلایل بسیاری ضعف این صنعت و به حاشیه راندن آن را بیان می کند که یکی از آنها عدم درک نیازهای واقعی بازار و سلیقه مصرف کنندگان امروزی است. به عبارت دیگر، بازاریابی مناسب. این عدم توجه و شکاف روزافزون بین تقاضای مصرف کننده و تولید صنایع دستی در کشور، در صورتی که این صنعت طی سالیان متمادی نشان داده باشد، می تواند توجه بیشتری را از سوی بسیاری از بازارهای داخلی و خارجی جلب کند.

متاسفانه به دلیل عدم توجه به بازاریابی، صنایع دستی کشورهای دیگر مانند چین، هند و پاکستان بسیار بی کیفیت شده و از موادی استفاده می شود که بعضاً مورد استفاده قرار می گیرد بسیاری از متخصصان سلامت و...

هر ساله سرمایه میلیون ها تومانی مردم صرف خرید این گونه محصولات و پرکردن جیب سرمایه گذاران خارجی می شود، در حالی که صنایع دستی ما می تواند از کسری از این مبلغ به رونق و عزت شایسته ای دست یابد. .

مشکل نه تنها دل عاشقان، هنرمندان و دست اندرکاران این صنعت را به درد می آورد، بلکه یکی از بازارهای اشتغال کشور را ویران می کند. صنایع دستی ما با حداقل سرمایه و تنها با استعداد و ذوق جوانان ایرانی از نوادگان هنرمندان و صنعتگران سابق می تواند جای خود را به عنوان یک حرفه درآمدزا در میان نسل جدید باز کند.

با تمام این ها، جوانان جویای شغل حتی به ذهنشان هم نمی آوردن  که به سمت ساخت صنایع دستی بروند و از نظر اقتصادی به آن فکر نمی کنند.  در حالی که این صنعت بسیار سودآور و درآمد زا است و می تواند برای صادرات نیز روی آن حساب باز کرد. بنابراین اگر رویکردها تغییر کنند منجر به این می شود که علاوه بر سودآوری برای تولیدکنندگان داخلی، عاملی برای رشد صادرات و ارز باشد.

البته نباید از این نکته غافل شد که رونق این صنعت در گرو هماهنگی و همکاری حلقه های شناخته شده است که در صورت ارتباط صحیح می تواند مثمر ثمر باشد. محافلی مانند توجه مسئولان به وضعیت کنونی هنرمندان و صنعتگران است که ممکن است خود مشوقی برای نسل های آینده باشد.

برگزاری دوره های آموزشی برای هنرمندان در زمینه های سرمایه گذاری مناسب، بازاریابی در داخل و خارج از کشور و درک نیازها، سلیقه بازار و تبلیغات مناسب و جامع از دیگر زمینه هاست. از دلایل اصلی بی توجهی به صنایع دستی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

·         غلبه کردن افکار تجاری و قاچاق بر فعالیتهای تولیدی

·         عدم حضور بخش های خصوصی در صنایع دستی

·         ضعف بنیان اقتصادی صنعتگران که اغلب مردمی فقیر و عمدتاً روستایی هستند.

·         سود بالای تسهیلات بانکی.

·         فقدان کارگاه های مدرن و مجهز

·         و ...

روش های توسعه و بهبود وضعیت صنایع دستی

·         بهبود تنوع موضوعی و کیفیت آموزشی.

·         تکمیل کردن بانک اطلاعات هنرمندان و صنعتگران  این حوزه

·         تقویت سازمان صنایع دستی و انجمن صنایع دستی به عنوان تشکل های تعاونی.

·         تأسیس رشته صنایع دستی .

·         تقویت بنیان صنعتگران از طریق شرکت در نمایشگاه های داخلی و خارجی با استفاده از امکانات و امکانات موجود در کشور.

·         بهبود کیفیت محصولات تولیدی و کمک به بازار و توسعه صادرات آنها به ویژه به کشورهای عربی ثروتمند همسایه.

·         برای احیای موضوعات اصلی و بومی در منطقه و تنوع بخشیدن به حوزه های مورد توجه و علاقه جوانان.

·         تجهیز کارگاه ها و مراکز صنایع دستی در استان ها و شهرستان ها.

·         کمک به توسعه بازار تولید و مصرف صنایع دستی با پیروی از طرحی برای تضمین خرید برخی از بهترین محصولات و ایجاد بازارهای صنایع دستی.

·         ارائه تسهیلات، کمک به بهره و جوایز صادراتی به صنعتگران و صادرکنندگان.

·         ارائه خدمات فنی و آموزشی به کارگاه های برنامه ریزی تولید تعاونی و بخش خصوصی.

·         برگزاری نمایشگاه ها و موزه های صنایع دستی فرصت جدیدی را برای توجه بیشتر به این بخش از اقتصاد ملی فراهم کرده است.

بسیاری از کشورها از جمله هند از تولید و صادرات صنایع دستی ارز قابل توجهی کسب می کنند، در حالی که ایران پتانسیل زیادی برای رشد و توسعه صنایع دستی دارد و به ویژه محصولات منحصر به فردی که احیای آنها را می توان صنایع دستی دانست. کشورمان که در دنیا تقاضای زیادی دارند و آنها را به مرحله تولید و عرضه رسانده است.

روی حضور بازاریابان با تجربه و فعال در سرتاسر جهان تمرکز کنید.

ارتباطات گسترده و جامع با مراکز صنایع دستی در سراسر جهان.

تبلیغات در رسانه های داخلی و خارجی و مدیریت دقیق و کارآمد می تواند زمینه را برای توسعه تولیدات صنایع دستی و صادرات آن فراهم کند. از جمله موارد ذکر شده، تبلیغات گسترده و ترویج مصرف صنایع دستی در داخل و خارج از مرزهای کشور، مهم ترین ابزار حفظ و پایداری صنایع دستی ایران به شمار می رود.

 


خاتم کاری چیست

درباره اینکه مخترع خاتم کاری چه کسی بوده همیشه بحث بوده و روایات متفاوتی نقل شده است.  دایره المعارف فارسی اینگونه درباره این هنر می گوید: زمان آغاز این هنر معلوم نیست و آنچه از آن گفته می شود با افسانه پیوند دارد. برخی از استادکاران مهر زنی هنوز فکر می کنند که هنر خاتم سازی از معجزات حضرت ابراهیم است

صنعتگران مصری این روش را مانند بسیاری دیگر از هنرها و صنایع دستی قبطی اقتباس کرده اند، چندین قطعه و لوح در عین السیره نزدیک قاهره در اوایل دوره اسلامی که روی آنها موزاییک هایی از چوب و استخوان می ساختند. از موزه‌های صنایع دستی اسلامی، موزه قاهره یا برلین است که یکی از بهترین نمونه‌های این صنعت را در موزه متروپولیتن دارد.

برای خرید کیف گلدوزی شده و  کیف سوزن دوزی بلوچی روی لینک کلیک کنید.

این هنر در دوره صفویه به اوج شکوفایی و تکامل خود رسید و در این دوره هنرمندانی از شیراز و سایر نقاط ایران به اصفهان پایتخت آن زمان دعوت شدند و در حین کار در زمینه منبت کار کردند. ، خاتم کاری، کاشی کاری و گره چینی، هنرمندان ساخت بناهای دولتی و بارگاه ها و اماکن متبرکه تشویق و ترغیب شد. بعدها در عصر قاجار به دلیل کم توجهی به هنر، این هنر نیز مانند سایر هنرها اعتبار و اهمیت خود را از دست داد و استادان و هنرمندان این منطقه در بدترین و سخت ترین شرایط در این دوران زندگی کردند.

در سال 1307 در اوایل دوران پهلوی، مدرسه صنایع دستی مستظرفه به همت استاد محمد غفاری (کمال الملک) تأسیس شد و این هنرستان به صنایع دستی کشور رونق و رونق بخشید و پس از آن، منبت کاری را به وجود آورد. کارگاه ها و چندین کارگاه در کارگاه های دیگر، وزارت فرهنگ و هنر سابق تأسیس شد.

آشنایی با هنر خاتم سازی

هنر خاتم سازی یکی از مهمترین صنایع دستی ایران است. ارزش هنری این صنعت بسیار است. تاریخچه خاتم در ایران به دوران باستان باز می گردد. به طور کلی، ابتدا باید به این موضوع نگاه کرد که خاتم چیست و خاتم کار به چه کسی گفته می شود..

خاتم چیست

خاتم ترکیبی از چند ضلعی های منظم با تعداد اضلاع مختلف است که با استفاده از مواد اولیه مختلف در رنگ های مختلف ساخته شده است. پنج، شش، هفت، هشت یا ده وجهی است.

خاتم یک هنر دستی استادانه و پربار است که تولید و ساخت آن به دقت و حوصله زیادی نیاز دارد.

لغت نامه دهخدا خاتم ساز را این گونه تعریف می کند: «کسی که تکه های چوب را با حکاکی و کنده کاری نگه می دارد». مهر و موم کردن به عمل خاتم ساز گفته می شود."

دایره المعارف فارسی درباره خاتمکاری و خاتم‌سازی می‌گوید: «هنر تزیین سطح اجسام مانند موزاییک، با مثلث‌های کوچک». طرح های متنوع خاتم ها همیشه به صورت اشکال هندسی منظم بوده است. این اشکال هندسی مثلث های کوچک طرح دار هستند که در کنار هم قرار گرفته اند مثلث ها از انواع مختلفی از چوب، فلز و استخوان ساخته می شوند هر چه مثلث ریزتر و ریزتر باشد، منبت بهتر است. طرح نهایی از حداقل سه مثلث برای تشکیل کوچک‌ترین واحد هندسی و حداکثر چهارصد مثلث برای بزرگ‌ترین استفاده می‌کند."

ماده اولیه در ساخت خاتم

·       دستگاه مخصوص بریدن انواه چوب ( گردو - نارنج و ... )

·       انواع استخوان (استخوان و عاج فیل - استخوان شتر - استخوان اسب)

·       محصولات فلزی (برنج-آلومینیوم و گاهی اوقات نقره)

·       صدف - نخ پرک - سرپشم- لاک

 

ابزار و تجهیزات کار در خاتم سازی

ابزارهای رایج عبارتند از چکش - اره- اره فلکه - دریل و مته- ماشین‌ دینام و ...

ابزارهای اصلی شامل سوهان، انواع اره، پرس، مقار، خط کش قفل، چسب های مخصوص چوب و پرس

مراحل ساخت خاتم

ابتدا انواع چوب و استخوان را به رنگ های مختلف تهیه می کنند و با ابزار مخصوص خود به طول 30 سانتی متر و قطر 1-2.5 میلی متر برش می زنند و از آن مثلث هایی می سازند. تشکیل می شود که سپس از سوهان کاری تمام اضلاع آنها به حالت دلخواه و مطابق با طرح ساخته می شود و برای تکمیل طرح به رشته های سیمی به شکل مثلث نیاز است.

 سپس برای ساخت خاتم، ابتدا طرح شکلی که استاد کار کشیده و این مثلث های چوبی، استخوانی و فلزی را با دستان ماهر و زبردست کنار هم می چیند، در نهایت به وسیله  نخ  آنها را به محکم تر می کنند.  پس از چند ساعت نخ ها باز شده و کناره های طرح سوهان می خورند . مرحله بعدی که به «گل پیچی» معروف است به وسیله مفتول های گردی که به شکل شش ضلعی منظم تهیه شده اند تشکیل می شود و «توگلو» نامیده می شود، شش سیم یک نخ دور هر طرف کاشته شده و محکم می شود. با یک نخ حاصل یک طرح ستاره ای است، این طرح ها آنقدر تکرار می شوند که بر اساس طرح مورد نیاز است و سپس با یک لایه بسیار نازک چوب با چند مرحله برش و چسباندن فشار داده شده و احاطه می شود، ابتدا یک مهر و موم طراحی می شود. مراحل از آغاز تا به امروز شامل بیش از 400 مرحله کاری است.

با توجه به طرح، رنگ، اندازه و ابعاد فضای مورد استفاده، خاتم با چسب مخصوص روی سطح کار چسبانده می شود و طرح های مختلفی متناسب با تمام سطح طرح ایجاد می شود و با خاتم تزئین می شود که پس از تعمیر، سوهان کاری، سنباده کاری و گچ کاری و در نهایت سنگ زنی و صاف کردن سطح آب بند، کار باید برای روانکاری و پرداخت با مواد مخصوصی مانند سیلر،  کیلرو و پولیستر آماده می شوند.

مرغوب بودن یک خاتم کاری خوب به نقش های ریز و منظم بودن آن طرح بستگی دارد که همه به مهارت استادکار برمی گردد.

کیفیت یک خاتم خوب به جزئیات و منظم بودن طرح بستگی دارد که همه اینها را می توان در مهارت استاد کار در تهیه مواد اولیه و نحوه استفاده از آنها و حوصله و دقت خلاصه کرد.

ویژگی های یک خاتم مرغوب

·       صافی سطح کار و پر بودن تمام نقاط آن.

·       یکنواختی رنگ ها و مواد به کار رفته در ساخت

·       عدم تغییر در رنگ یا اندازه

·       عدم نمایش ترمیم و بتونه کاری

·       یکسان بودن همه گلها و نقوش روی سطوح کار، زوایا و کناره ها

·       دقیق و مهندسی بودن  ساختار طرح، که همه ابعاد یکسان، مشابه و هم اندازه باشند این است که هنرمند منبت باید یک نجار چیره دست نیز باشد.

·       محصول باید به خوبی رنگ آمیزی و پوشانده شود و بدون آسیب و نقص باشد.

·       هرچه الگوها و مثلث ها کوچکتر باشند، کیفیت و ارزش کار بالاتر است.

·       مهمترین مراکز منبت در ایران اصفهان، شیراز و تهران هستند

لازم به ذکر است که تمامی محصولات خاتم کاری باید به دور از گرما، رطوبت و نور مستقیم خورشید نگهداری شوند و با یک پارچه مرطوب تمیز شوند و از استفاده از هرگونه پولیش روی سطح آن خودداری شود.

 

 


آشنایی با انواع صنایع دستی

با توجه به اینکه صنایع دستی ایران بسیار گسترده است و در هر منطقه از ایران متفاوت است صنایع دستی موجود است. در این قسمت قصد داریم به معرفی کلی انواع صنایع دستی ایران بپردازیم. در این قسمت سعی شده است مهم ترین و شناخته شده ترین صنایع دستی ایران و همچنین توضیحات کامل ارائه شود. با فروشگاه صنایع دستی تک آرینا همراه باشید.

شاهکارهای طراحی و نقاشی سنتی

آثار برگرفته از نقش ها و نقش های خیالی و طبیعت گرایانه که اساس طراحی سنتی، نقاشی، تذهیب، شعر را تشکیل می دهند، گل و مرغ و تخیل. آثار تاریخ و تمدن ایران با قدمت در غارها و سنگ نگاره های لرستان قریب به ده هزار سال پیش، نقاشی دیواری و کنده کاری روی سفال و آثار گوناگون تا به امروز با طرح ها و رنگ ها و نقش های خاص خود است. امروزه آنهایی که به شکل طبیعی و نهایی خود رسیده اند را می توان به شکل های مختلف مشاهده کرد.  این طراحی سنتی در انواع زیور آلات و کیف ها قابل مشاهده هستند. کیف منجوقی و سوزن کاری شده که با طراحی سنتی دست دوزی شده اند نیز جزئی از شاهکارهای طراحی سنتی هستند.

طراحی سنتی

طراحی انواع نقش و نگارهای تخیلی به صورت خطی برای استفاده در انواع صنایع دستی که تنوع بسیار زیادی دارد را طراحی سنتی می گویند. استادان و هنرمندان بزرگ سنتی با توجه به موضوع و نوع کار طرح های زیبایی طراحی می کردند سپس آن را به کار خود منتقل می کردند و در نهایت رنگ می کردند.

تذهیب

تذهیب به معنای طلاکاری است که با نقوش منظم هندسی و چرخشی و همچنین خطوط نازک آب سیاه و طلایی تزئین شده و از رنگ های متنوع دیگر نیز استفاده می شود. این رنگ ها معمولا از شنگرف، لاجورد، آب سفید، زنگار، زعفرانی و ... می باشد  استفاده از هنر طلا به دوران جاهلیت بر می گردد و «رنگ طلایی» در کتب مانویان وجود داشته است.

پس از ظهور اسلام، ایرانیان به تزیین کتب قرآن پرداختند. در قرون اولیه اسلامی سنت مانویان را ادامه دادند، اما به تدریج آن را به کمال رساندند در گذشته از طلا برای تعیین ابتدای سوره ها و جداسازی آیات و سوره ها استفاده می شد و اغلب در صفحات آغازین و پایانی کتاب ها استفاده می شد. سپس در زمان سلجوقیان سر، سر سوره و حواشی را نیز طلاکاری کردند. پس از مسلمان شدن فرمانروایان مغول، خط و رنگرزی طلا احیا شد و شامل تزئینات و کار طلایی بین خطوط شد. در دوران تیموریان رشد قابل توجهی یافت.

تشعیر

در این هنر، نقوش و نقوش گیاهی در حاشیه نسخ خطی یا تکه‌های یک رنگ نوشته می‌شود که بیشتر روی زمینه‌ای نخودی یا تیره مانند سیاه و آبی با طلایی یا سفید دیده می‌شود. . رنگ محدود شده با حرکت قلم مو از ویژگی های بارز شعر و تفاوت آن با رنگ طلا است. شعر در دوره تیموری و صفویه به اوج خود رسید. بسیاری از نسخ خطی دوره صفویه دارای حاشیه بزرگی هستند که مناظر طبیعی و نقش انسان و حیوان حکاکی شده و رنگ طلایی و در برخی موارد نقره بر آن غالب است.

نگارگری

این هنر شامل طراحی، رنگ‌آمیزی، پردازش و پانل کردن انواع طرح‌ها و نقوش سنتی با مضامین مختلف است که برای ایجاد تصاویر مستقل یا استفاده در طرح‌های کتاب و نقاشی‌های دیواری استفاده می‌شود. نقاشی ایرانی دنیایی اسرارآمیز دارد که با نقاشی رئالیستی غربی بسیار متفاوت است. هنرمند هرگز از طبیعت تقلید نکرده و حقیقت را بدون سایه روشن و حجم و عمق و تجسم کشف و ارائه نکرده است. این تصاویر و نقاشی ها جزئیات استثنایی را نشان می دهد که تحسین برانگیز است. وفای دوبعدی با قلم و رنگ صاف و درخشان، پرده حقیقت نهفته را از بین می برد و در پس صورت روشن آن جاودانگی می آفریند. زیرا او نور مطلق را می بیند.

در این دنیای اسرارآمیز از آسمان های طلایی، گل ها ، درختان پر از پرندگان، ساختمان های رنگارنگ، چیزهای مجلل، مناظر دیدنی، صخره های مرجانی، افراد ریز با پارچه ها و نقش های رنگارنگ، سطح کوچکی با دقت استثنایی روی آن ظاهر می شود. نقاش دنیای مرموز خود را خلق می کند. مکانی که ارتباطش با عالم دنیا مهمتر از توجه به حواس ظاهری است. نقاشیایرانیدر مقدمه تخیل و باور متن، از ابتدای کتاب به آن پیوند خورده و در نگاه اول بازتاب دهنده ادبیات فارسی است. اگرچه متون علمی و تاریخی متعددی نیز به تصویر کشیده شده است، اما چیزی که بیش از همه مورد توجه نقاش قرار گرفته، اثر منظوم است و در این میان شاهنامه فردوسی جذاب ترین و هنرمندانه ترین بازنمایی نقاش و صفحه گردان بوده است.

تخیل (نقاشی قهوه خانه ای)

طراحی قهوه خانه ای این کار به صورت نقاشی روی پرده بزرگ یا نقاشی های دیواری با مضامین مذهبی یا حماسی انجام می شود که با استفاده از داستان های عامه پسند و قومی از جمله حماسه ها، افسانه ها، رویدادها و روایت های مذهبی ایجاد و مورد بحث قرار می گیرد. در این هنر گاه وقایع مختلف زمان های مختلف در کنار هم به تصویر کشیده می شود که از آن جمله می توان به وقایع کربلا، هفت خوان رستم و ... اشاره کرد که از تکایا، قهوه خانه ها و ... استفاده می شود. ، و غیره.) . آداب جوانمردی و پهلوانی و ایثار در راه حق و صفات پسندیده به وسیله آن در بین مردم رواج یافت و سینه به سینه حمل شد. این امر همچنان در برخی قهوه خانه ها و تکایا در شهرهای مختلف ادامه دارد.